|
Rozdrobnienie feudalne (inaczej rozbicie dzielnicowe) – etap rozwojowy większości państw feudalnych, polegający na podziale względnie jednolitej monarchii wczesnośredniowiecznej na szereg (bardziej lub mniej samodzielnych) księstw dzielnicowych. Samir Amin uważa, że to zjawisko jest typowo europejskie, ponieważ w wersji właściwej nie miało miejsca w krajach muzułmańskich czy dalekowschodnich.
Przyczyny rozdrobnienia feudalnego
traktowanie państwa jako własności panującego (zasada patrymonialna)
dążenia odśrodkowe możnych oraz wyższego duchowieństwa, zainteresowanych ograniczeniem jedynowładztwa monarchy naczelnego
spadek autorytetu naczelnej rodziny panującej lub tytułu monarszego
egoizmy regionalne, dynastyczne etc.
brak świadomości narodowej
brak powiązań gospodarczych w skali całego kraju, funkcjonowanie małych rynków lokalnych
Rozdrobnienie feudalne w państwach europejskich[edytuj]
Rozdrobnienie najwcześniej przeżyła Francja. Trwało ono od 987 r. do zwołania Stanów Generalnych przez Filipa IV Pięknego w 1302 r.
W Niemczech rozdrobnienie nastąpiło późno, bo dopiero ok. 1250 r., jednak trwało bardzo długo, gdyż pełne zjednoczenie Niemiec przeprowadził dopiero kanclerz Bismarck w 1870 r.
Na Rusi rozbicie dzielnicowe trwało od roku 1054 do 1480, w którym Iwan III Wielki (Srogi) zrzucił jarzmo tatarskie.
W Polsce rozdrobnienie feudalne trwało od 1138 r. (śmierć Bolesława Krzywoustego) do zjednoczenia części ziem polskich przez Władysława Łokietka w 1320.
Na Śląsku rozdrobnienie zaczęło się jak w Polsce, ale po oderwaniu jego od zależności krakowskiej trwało w swoistym rozbiciu właściwie do XX wieku.
Rozbicie dzielnicowe Królestwa Burgundii, które ostatecznie doprowadziło do jego całkowitego upadku.
Rozdrobnienie feudalne w państwach pozaeuropejskich
W Japonii w różnych okresach działy się rozdrobnienia państwa, lecz okres szczytowy jest przypisywany Sengoku. W zależności od historyka za początek uważa się albo zamach stanu Meiō, lub początek wojny Ōnin.
W sprawach Chin jest kilka podglądów. Jednym z nich jest to, że Chiny nigdy nie zostały rozdrobnione a tylko niektórym ludom udało się wybić chwilowo na niepodległość. Inny wskazuje na Okres Wiosen i Jesieni oraz Okres Walczących Królestw jako czasy rozdrobnienia. Epoka Trzech Królestw też niekiedy jest zaliczana do powyższego.
|