Pierwsza wojna bałkańska (9 października 1912 - 30 maja 1913) - konflikt zbrojny pomiędzy Ligą Bałkańską, czyli antytureckim sojuszem państw bałkańskich (Bułgaria, Serbia, Grecja, Czarnogóra), a samą Turcją.

Przebieg konfliktu

Konflikt poprzedził antyturecki sojusz państw bałkańskich, zapoczątkowany zawarciem (13 marca 1912) tajnego układu między Bułgarią i Serbią, zmierzającego do odebrania Turcji Macedonii. W maju 1912, po wahaniach, zakceptowano w sojuszu także Grecję, jako dysponującą silną i nowoczesną marynarką wojenną oraz niezbyt licznymi wojskami lądowymi - uważano, że niezdolnymi do szybkiego przełamania tureckich, ciężkich umocnień. W lipcu do koalicji dołączyła Czarnogóra. Umowa pomiędzy sojusznikami przewidywała, że każdy z nich zostanie wynagrodzony tym terytorium, które jego wojska zdołają wydrzeć Turcji.

8 października, wykorzystując jako pretekst odrzucenie przez Turcję postulatów przyznania szerokiej autonomii prowincjom bałkańskim, Czarnogóra wypowiedziała Turcji wojnę. 19 października przyłączyły się do niej pozostałe państwa sojuszu bałkańskiego. Dysponująca dwukrotnie liczniejszymi siłami (ok. 630 tys. przeciwko 300 tys. wojsk tureckich) koalicja do końca 1912 uzyskała zdecydowaną przewagę i duże korzyści terytorialne. Najcięższe walki toczyły wojska bułgarskie, spychając armię turecką w stronę Konstantynopola. One też poniosły najwięcej ofiar.

W międzyczasie, lekceważona przez Bułgarów grecka armia lądowa, podejmując wysokie ryzyko strategiczne, dysponując precyzyjnymi danymi wywiadowczymi i pomocą miejscowej ludności, przecinając łączność wroga i brawurowo, głównie nocą, atakując tereny szczególnie umocnione, wszędzie na swej drodze szybko pokonywała wojska tureckie, od Epiru po Macedonię i Trację Zachodnią. Turecki garnizon Salonik, zdecydował się na kapitulację przed głównymi siłami greckimi, zaledwie na kilka godzin przed spodziewanym dotarciem na przedpola tego miasta także wojsk bułgarskich. Ponadto, zgodnie z oczekiwaniami, grecka marynarka wojenna szybko opanowała Morze Egejskie, skutecznie atakując port w Salonikach, wypierając Turków ze wszystkich wysp, zadając nieprzyjacielskiej flocie duże straty i zmuszając ją do schronienia się w cieśniny. Następnie greckie okręty skutecznie wsparły uderzenia swych wojsk lądowych w Macedonii Wschodniej i w Tracji.

Tak szybkie i rozległe zdobycze Grecji wywołały rozgoryczenie strony bułgarskiej, mimo ustąpienia przez Greków z Macedonii Wschodniej (okręg miasta Kawala), na rzecz Bułgarii,.

Po wprowadzeniu zawieszenia broni (4 grudnia 1912) podjęto rokowania pokojowe w Londynie. Brak porozumienia między stronami oraz przewrót polityczny w Turcji, po którym władzę objął nacjonalistyczny rząd deklarujący kontynuację działań wojennych, doprowadziły do wznowienia walk 3 lutego 1913 roku. Wiosną 1913 roku Turcja poddała bułgarom twierdzę w Adrianopolu i Grekom twierdzę w Janinie. W maju 1913 roku wznowiono rokowania w Anglii.

30 maja na mocy pokoju w Londynie Turcja zrzekła się prowincji powyżej linii łączącej miasto Enez nad Morzem Egejskim i miasto Midye nad Morzem Czarnym. Serbia zajęła część Macedonii i wraz z Czarnogórą podzieliła ziemie Sandżaku Nowopazarskiego. Część Macedonii otrzymały także Bułgaria i Grecja, która uzyskała również kontrolę nad Kretą i zachodnią Tracją. W trakcie trwania pierwszej wojny bałkańskiej, 28 listopada 1912, proklamowała niepodległość Albania, wspierana przez Austro-Węgry i Włochy.

Pośrednio następstwem wojny była zbrojna demonstracja morska mocarstw europejskich przeciwko Czarnogórze, która zajęła 22/23 kwietnia 1913 i zaanektowała turecką twierdzę Skutari (Szkodra), mającą zostać stolicą autonomicznego księstwa Albanii, pod władzą Turcji. 14 maja 1913 mocarstwa europejskie wysadziły desant w Skutari, a następnie do wybuchu I wojny światowej zapewniały bezpieczeństwo miastu. Dopiero w lipcu 1913 konferencja ambasadorów przyznała Albanii niepodległość pod nadzorem mocarstw.

Galeria

• Żołnierze bułgarscy

   
• żołnierze tureccy

   
• Armia serbska wkracza do Mitrowicy

   
• Grecki torepedowiec w ataku na turecki pancernik w Salonikach

   
• Żołnierze Czarnogóry, w trakcie przeprawy swej artylerii.

   
• Tureccy jeńcy wojenni, wzięci do niewoli pod Bizani (Grecja)

   
• uchodźcy cywilni w Albanii

   
• ambulans Bułgarskiego Czerwonego Krzyża