Madryt (hiszp. Madrid) – stolica i największe miasto Hiszpanii, położony w środkowej części kraju u podnóża Sierra de Guadarrama (Wyżyna Kastylijska) nad rzeką Manzanares.

Obszar administracyjny 607 km², liczba ludności 3,25 mln (2007), stolica regionu autonomicznego (comunidad autónoma) o tej samej nazwie (powierzchnia 7993 km², ludność 6,3 mln).

Pochodzenie nazwy miasta 

Istnieje kilka teorii dotyczących pochodzenia nazwy "Madryt". Według legendy Madryt został założony przez Ocno Bianora (syna króla Toskanii i Mantui Tyrrheniusa); został on pierwotnie nazwany "Metragirta" lub "Mantua Carpetana", inni zaś twierdzą, że pierwotną nazwą tego miasta była "Ursaria", ze względu na dużą liczbę tych zwierząt, które zostały znalezione w sąsiednich lasach, które wraz z drzewkiem truskawkowym ( "madrono" w języku hiszpańskim) stały się herbem miasta od czasów średniowiecza . Niemniej jednak, obecnie powszechnie uważa się, że obecna nazwa miasta pochodzi z II wieku p.n.e, kiedy to Imperium Rzymskie ustanowiło osadę nad brzegiem rzeki Manzanares. Termin Madryt przechodził w różnych okresach historii ewolucje związane ze swą nazwą. W VII wieku Islamskiego podboju Półwyspu Iberyjskiego zmieniono nazwę na "al-Majrīṭ" (z arabskiego المجريط - "Mayra"), co oznaczało odniesienie wody (w tym przypadku rzeki Manzanares) jako "drzewa" lub "dawcy życia". We współczesności nazwa "Madrid" ("Madryt" w jęz. polskim) wyewoluowała od słowa "Matrit" w języku mozarbic, która to nazwa jest używana w chwili obecnej .

Historia

Stolica Hiszpanii to jedno z najstarszych miast na naszym kontynencie. Jego początki sięgają już czasów panowania Starożytnego Imperium Rzymskiego. W tamtym okresie bowiem, założono pierwszą osadę nad rzeką Manzanares (II wiek p.n.e.).

Pierwsza wzmianka o mieście, powstałym wokół mauretańskiego zamku Madżrid, pochodzi z X w. Zdobyty w 939 przez króla aragońskiego Ramira II, następnie odbity przez Maurów i w 1083 ostatecznie przejęty przez króla kastylijskiego Alfonsa VI. Prawa miejskie w 1118. Osada rozwijająca się przy fortecy przyczyniła się do powstania miasta. Jednak przez pierwsze pięć wieków miasto nie miało większego znaczenia. Okres wzrostu znaczenia miasta jako ośrodka handlowego rozpoczął się w XVI wieku.

Centralne położenie w Kastylii sprzyjało wzrostowi znaczenia politycznego. Dwukrotnie w XVI wieku (1524, 1528) zwoływano do Madrytu posiedzenia kortezów, mimo że stolicą kraju było Toledo.

W 1561 po dokonaniu rozbudowy Alkazaru, król Filip II przeniósł stolicę kraju z Toledo do Madrytu. Następnie rozpoczęto (1563) budowę Eskurialu, położonego niedaleko od Madrytu zespołu pałacowego. Miasto wkrótce stało się największym ośrodkiem handlowym i gospodarczym kraju. W XVII wieku rozbudowane i unowocześnione. W latach 1851-1864 otrzymało pierwsze połączenie kolejowe z Aranjuez. Na przełomie XIX i XX Madryt przebudowano rozbierając stare fortyfikacje miejskie, unowocześniono ciągi komunikacyjne. W latach 1873-1874 Madryt był stolicą pierwszej Republiki Hiszpańskiej.

W okresie wojny domowej (1936-1939) Madryt był jednym z głównych ośrodków sił republikańskich. Obie strony toczyły o niego ciężkie walki. Wobec zagrożenia rząd republikański z czasem przeniósł się do Walencji. 28 marca 1939 zajęty przez wojska generała F. Franco.

Heraldyczny symbol miasta, wykonany z brązu przez rzeźbiarza Antonio Navarro Santafé w 1966r.

Po II wojnie światowej nastąpił szybki wzrost i rozbudowa miasta. Obecnie wiele firm przenosi swe siedziby właśnie do Madrytu, ze względu na jego centralne położenie i dynamiczny rozwój przemysłowy i gospodarczy.

Centrum Madrytu dzieli się na: Stary Madryt oraz Madryt Burboński. O miano serca miasta konkurują ze sobą znajdujące się w starej części miasta plac Puerta del Sol oraz plac Plaza Mayor, który to z kolei słynie z procesów inkwizycyjnych przeprowadzanych na nim aż do końca zniesienia inkwizycji w 1834 r. Również w tej części miasta znajduję się Pałac Królewski zamieszkiwany zarówno przez Habsburgów jak i przez Burbonów.

11 marca 2004 islamscy terroryści przeprowadzili zamach w wagonach należących do podmiejskich linii kolejowych. W eksplozjach bomb zginęło 190 osób (w tym czworo Polaków), a 2057 zostało rannych.