Język gocki – wymarły język wschodniogermański, który był używany przez germańskie plemię Gotów. Jest on znany głównie dzięki tłumaczeniu Biblii dokonanego przez biskupa Wulfilę w IV wieku n.e.
Wyróżniane są dwa dialekty: wizygocki (używany na terenie dzisiejszej Hiszpanii do VII/VIII wieku) i ostrogocki (przetrwał na Krymie być może do XVII/XVIII wieku) Około 70 słów i nieco konstrukcji gramatycznych tego dialektu zapisał w XVI wieku Ogier Ghiselin de Busbecq, flamandzki dyplomata w służbie austriackiej. Wcześniejszych i późniejszych relacji o języku gockim na Krymie brak.
Biblia
Wulfila miał niezwykle trudne zadanie, ponieważ był prawdopodobnie pierwszym, który podjął się zapisu w języku germańskim. Znaki zapożyczył z alfabetu greckiego, gdyż nie mógł użyć run. Kolejnym problemem dla Wulfili były braki w terminologii związanej z Biblią, dlatego też słownictwo musiało zostać poszerzone poprzez zapożyczenia z łaciny i greki oraz słowotwórstwo, w tym złożenia. Budowę zdania oparł na składni greckiej.
Czasy gramatyczne w języku gockim
Końcówki czasownika różnią się w zależności od liczby i osoby. W języku gockim istnieją dwa czasy: przeszły i nieprzeszły, który odnosi się zarówno do teraźniejszości jak i do przyszłości. Gocki czas przeszły praeteritum koresponduje z niderlandzkim i niemieckim czasem przeszłym niedokonanym, dokonanym czasem teraźniejszym oraz dokonanym czasem przeszłym.
Początki analityczności: strona bierna
Początek analityczności w języku gockim możemy dostrzec w stronie biernej. Podobnie jak w łacinie, w gockim stronę bierną w czasie teraźniejszym (tak w trybie oznajmującym, jak i w koniunktiwie) tworzą odpowiednie końcówki, natomiast stronę bierną czasu przeszłego tworzy się już za pomocą czasowników posiłkowych wisan ("być") i wairþan ("być, stawać się") w kombinacji z participium.
Gocki a inne języki germańskie
Należy zauważyć, że choć gocki jest najstarszym zachowanym językiem germańskim, to żaden ze współczesnych języków germańskich nie pochodzi bezpośrednio od niego. Istniały także inne języki wschodniogermańskie, takie jak burgundzki, longobardzki, wandalski, lecz nie ostały się żadne dokumenty zapisane w tych językach. Dzisiaj języki germańskie dzieli się na dwie grupy: północne i zachodnie.
Ojcze Nasz po gocku
- Atta unsar þu in himinam
- weihnai namo þein
- qimai þiudinassus þeins
- wairþai wilja þeins
- swe in himina jah ana airþai
- hlaif unsarana þana sinteinan gif uns himma daga
- jah aflet uns þatei skulans sijaima
- swaswe jah weis afletam þaim skulam unsaraim
- jah ni briggais uns in fraistubnjai
- ak lausei uns af þamma ubilin
- unte þeina ist þiudangardi jah mahts jah wulþus in aiwins
- Amen!