Film – utwór audiowizualny składający się ze scen, które z kolei składają sie z jednego lub więcej (do kilkudziesięciu) ujęć.

Pierwotnie filmy wyświetlano w kinach, współcześnie również w telewizji i za pomocą innych urządzeń takich jak magnetowidy, odtwarzacz DVD i komputery.

Technika filmowa

Nośniki 

Podstawowy nośnik, na którym utrwalany i wyświetlany jest film to światłoczuła taśma celuloidowa 35 mm. Na taśmie filmowej obraz jest zapisany w postaci pojedynczych kadrów, przesuwających się w projektorze kinowym z prędkością 24 klatki na sekundę (w epoce kina niemego było to 16 klatek na sek.).

Coraz rzadziej są stosowane inne szerokości taśmy – 70, 16, 8 mm i super 16 i super 8. Zwłaszcza dla potrzeb telewizji filmy realizuje się także na nośnikach magnetycznych (Beta SP) i cyfrowych (Beta cyfrowa, DVCAM, High Definition).

Proporcje ekranu 

Początkowo filmy wyświetlano na ekranach w proporcji 1:1,33 (podstawa 4, wysokość 3) - taki format przyjęto też dla ekranu telewizyjnego. Po wprowadzeniu na taśmę filmową ścieżki dźwiękowej format standardowy to 1:1,37. W walce z rosnącą konkurencją telewizji w latach 50. XX wieku wynaleziono szeroki panoramiczny ekran (cinemascope). W kamerach i projektorach zastosowano obiektywy anamorfotyczne; ekran wydłużył się do proporcji 1:2,55. W latach 60. prowadzono tzw cineramę z wykorzystaniem taśmy 70 mm, z ekranem w proporcjach 1:2,75.

Obecnie w kinach najczęściej stosuje się format pośredni tzw. kaszetę (1:1,66 lub 1:1,85), a taśma 70 mm znalazła zastosowanie przy wyświetlaniu obrazów trójwymiarowych w systemie IMAX. Ekran ma tu proporcje 1:1,43, a kadr jest ustawiony na taśmie poziomo, a nie pionowo jak na taśmie 35 mm.

Rozwój technologiczny 

Większość współczesnych filmów jest udźwiękowiona – to znaczy posiada dźwięk ściśle zsynchronizowany z obrazem. Dawniej popularne były filmy nieme, na których wszystkie teksty pojawiały się w formie napisów.

W historii filmu istniało kilka momentów przełomowych. Pierwszym z ważniejszych było wprowadzenie dźwięku, później koloru, różnych formatów ekranów (np. ekran panoramiczny – cinemascope), filmów trójwymiarowych (zob. IMAX), dźwięku stereofonicznego (Dolby). Jednym z ostatnich przełomów było pojawienie się technologii cyfrowej zarówno przy efektach inscenizacyjnych jak i przy rejestracji obrazu (High Definition). Dotyczy to szczególnie filmu animowanego, gdzie coraz powszechniejsza jest animacja 3D imitująca przestrzeń trójwymiarową (zobacz np. Final Fantasy – realistyczną animację 3D, imitującą film aktorski).

Typy filmów 

Film to bardzo obszerna dziedzina i można ją podzielić na wiele sposobów. Podstawowy i najbardziej popularny z nich to podział na rodzaje:

• film fabularny – aktorski film fikcji,
• film animowany – tworzony za pomocą klasycznych technik poklatkowych – rysunkowych lub przestrzennych (np. lalkowych i plastelinowych) lub najnowszych technik komputerowych – animacji 3D,
• film dokumentalny – film o treści niefikcyjnej, dokumentujący rzeczywistość,
• film oświatowy – dla celów dydaktyczno-instruktażowych,

Pojęcie filmu w społecznej świadomości najczęściej kojarzy się jednak z rozrywkowymi aktorskimi filmami fikcji nazywanymi też fabularnymi.

W zależności od długości filmy dzielą się na

• krótkometrażowe – do 22 minut,
• średniometrażowe – od 22 do 55 minut,
• pełnometrażowe – ponad 55 minut – przeciętnie 90-132 minut.

Dla telewizji powstają seriale telewizyjne złożone z wielu odcinków. Najczęściej stosowane długości odcinków to 13, 15, 25, 30, 50 minut.

Kategorie wiekowe 

Filmy często są oznaczane kategoriami wiekowymi, określającymi wiek widzów, dla których są przeznaczone. Główne kryteria tej klasyfikacji to seks, przemoc oraz narkotyki. Także palenie papierosów na ekranie już wkrótce może być powodem przyznania wyższej kategorii wiekowej filmom wprowadzanym do amerykańskich kin. MPAA, organizacja decydująca o tym, do jakiej kategorii zakwalifikować film, zdecydowała, że papierosy powinny być traktowane na tej samej zasadzie co przemoc, seks i narkotyki.

Światowe centra kinematografii 

Poza filmami tworzonymi dla widowni danego kraju (zobacz: film polski) bardzo popularne są komercyjne filmy amerykańskie. Do niedawna za największe zaplecze produkcji filmowej uchodziło amerykańskie Hollywood. Aktorzy oraz aktorki występujące w takich filmach stają się zazwyczaj bardzo znani na całym świecie. Panuje przekonanie, że aktorstwo to bardzo dochodowy zawód, jednak jest to prawdą jedynie w odniesieniu do wąskiej grupy najbardziej znanych aktorów.

Obecnie najwięcej filmów na świecie powstaje w Indiach. Ośrodek kinematograficzny w Bombaju określany jest często jako Bollywood. Produkuje się tam nie tylko najwięcej filmów, lecz także najdłuższe. Średnio indyjski film trwa około 3 godzin. Filmy indyjskie jednak, ze względu na ich kulturową specyfikę znane są prawie wyłącznie w Indiach.

Trzecią wielką potęgą filmową staje się obecnie kinematografia chińska z ośrodkami produkcyjnymi w Hongkongu i Szanghaju.

Tylko te trzy kinematografie – amerykańska, indyjska i chińska są samowystarczalne, tzn. nie potrzebują dotacji mecenasów państwowych i prywatnych. Inne kinematografie narodowe, ze względu na małe obszary dystrybucji kinowej i telewizyjnej, są najczęściej dofinansowywane przez ministrów kultury lub przez telewizje publiczne.

Sztuka czy rozrywka 

Film może być traktowany zarówno jako rodzaj sztuki, jak i jeden z działów przemysłu rozrywkowego, przy czym ścisłe rozgraniczenie filmów na "artystyczne" i "komercyjne" jest często bardzo trudne do przeprowadzenia, gdyż oba te elementy – czysto rozrywkowy i czysto artystyczny – w wielu produkcjach są z sobą przemieszane.