Kopalnia uranu Okrzeszyn – nieczynna, głębinowa kopalnia rudy uranowej w pobliżu wsi Okrzeszyn, w gminie Lubawka, w powiecie kamiennogórskim, należąca do grupy poszukiwawczej dawnych Zakładów Przemysłowych R-1, nadzorowanych wówczas przez ZSRR.

Położenie 

Wylot sztolni nr 1 znajdował się u podnóża góry Węglarz, na południowym krańcu wsi, 100-120 m na północny-wschód od miejsca, w którym rzeka Szkło dopływa do granicy polsko-czeskiej oraz ruin kościoła. Około 200 m na wschód od tego miejsca znajdował się szyb nr 1 (obecnie widoczna jest tu kilkumetrowa hałda).

Szyb nr 2 drążony był ok. 650 m w kierunku zachodnim od nieistniejącej obecnie stacji kolejowej Okrzeszyn, u podnóża Jańskiej Góry w dolinie Beczkowskiego Potoku, na prawym jego brzegu. Widoczne są tu pozostałosci dawnych budynków.

Historia

Rozpoznanie złoża rozpoczęła w 1947 r. grupa poszukiwawcza Zakładów R-1. Do 1951 r. przeprowadzono głównie wiercenia powierzchniowe, których wyniki były obiecujące. Rozpoczęła się budowa kopalni – w 1954 r. postawiono dwie drewniane, prowizoryczne wieże wyciągowe, a przy nich budynki maszynowni. Od 1955 r. prowadzono roboty podziemne.

Plany zakładały wykonanie trzech poziomów wydobycia na głębokosci 140, 214 i 314 m, z czego poczatkowo miano eksploatować dwa płytsze, a później dwa głębsze. Szacunek zakładał wydobycie dzienne w wielkości ok. 142 t rudy oraz 535 t kamienia. Kopalnię zaliczano do pierwszej kategorii zagrożenia gazowego i trzeciej kategorii pyłowego, przy niewielkim zagrożeniu wodnym (750 l/min i 1000 l/min przy zejściu na poziom 314 m).

Złoże miano eksploatować systemem ścianowym, urabiając je ręcznie za pomocą młotków i wiertarek elektrycznych. Odstawianie urobku planowano przy pomocy lekkich przenośników zgrzeblowych, a dalszy transport wagonikami ciągniętymi akumulatorową lokomotywą elektryczną typu Ld a/1. Przewidywano użycie ok 150 wagonów i 4 lokomotyw.

Planów nie zrealizowano do końca. Wydrążona została tylko sztolnia nr 1 oraz szyby nr 1 i 2, oba o wymiarach 4,476 m × 1,85 m. Szyb nr 1 został zagłębiony na 230 m. Planowano jego wykorzystanie wyłącznie jako wdechowy szyb wentylacyjny, zakryty po zdemontowaniu wieży, z awaryjnym kołowrotem. Szyb nr 2 miał być głównym szybem wydobywczym i wentylacyjnym wydechowym. Zagłebiono go do 214 m.

Ogrodzony siatką i drutem kolczastym teren kopalni przy szybie nr 2 miał powierzchnię 4,14 ha. Postawiono na nim 20 budynków i urządzeń powierzchniowych: m.in. wspomniane już wieżę i maszynownię oraz estakadę transportową, kompresownię, suszarnię ubrań, magazyn rdzeni grupy wiertniczej, warsztat ciesielski, budynek piły tarczowej, sztygarówkę z warsztatem ślusarskim i stację wysokiego napięcia 40/10 kV. W większości były to jednak budowle prowizoryczne. Ustawione były też tory o szerokości 50 cm, na hałdzie budka na narzędzia, zaś przy bramie wjazdowej portiernia.

Udało się dotrzeć do złoża, jednak dalsze prace zostały przerwane. Przez pewien czas trwały jeszcze prace konserwacyjne, licząc na późniejszą rozbudowę i uruchomienie wydobycia. W ostateczności eksploatacja nie ruszyła tu nigdy z powodów ekonomicznych.

Dokumentacja kopalni znajduje się archiwum państwowym w Jeleniej Górze.