Polski Związek Piłki Nożnej (oficjalny skrót PZPN) – ogólnokrajowy związek sportowy (stowarzyszenie), działający na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, posiadający osobowość prawną, będący jedynym prawnym reprezentantem polskiej piłki nożnej (jedenastoosobowej, halowej, plażowej zarówno mężczyzn, jak i kobiet we wszystkich kategoriach wiekowych) w kraju i zagranicą.
Od 20 kwietnia 1923 członek FIFA (przyjęcie na pierwszym powojennym kongresie w Genewie), a od 2 marca 1955 członek UEFA (przyjęcie na kongresie w Wiedniu).
Informacje ogólne
Adres:
ul. Miodowa 1
00-080 Warszawa
tel. +48 22 55 12 231
fax. +48 22 55 12 240
Prezes: Michał Listkiewicz
Sekretarz Generalny: Zdzisław Kręcina
Dyrektor Biura: wakat
Rzecznik Prasowy: Zbigniew Koźmiński
Kluby:
- Liczba zarejestrowanych klubów: 5 690
- Liczba zarejestrowanych zespołów młodzieżowych: 7 555
Zawodnicy:
- Liczba zarejestrowanych juniorów: 184 617
- Liczba zarejestrowanych seniorów: 151 302
Zawodniczki:
- Liczba zarejestrowanych juniorek: 954
- Liczba zarejestrowanych seniorek: 1 191
Sędziowie:
- Mężczyźni: 11 326
- Kobiety: 338
Historia
PZPN został założony w dniach 20 i 21 grudnia 1919 w Warszawie (a nie w Krakowie, jak mylnie podają niektóre źródła), podczas 1. zjazdu 31 polskich klubów piłki nożnej (wskutek zaginięcia kartotek nigdy nie ujawniono nazw ich wszystkich – wiadomo jedynie, że z całą pewnością były wśród nich: Cracovia, Wisła Kraków, RKS Kraków, Lechia Lwów, Czarni Lwów, Pogoń Lwów, ŁKS Łódź, Warta Poznań, Koszarawa Żywiec i Polonia Warszawa). Jego protoplastą był - utworzony 25 czerwca 1911 we Lwowie i działający wyłącznie na terenie Galicji - Związek Polski Piłki Nożnej. Uchwałą zgromadzenia założycielskiego siedzibą związku postanowiono ustanowić Kraków (znajdowała się ona tam od 22 grudnia 1919 do 14 stycznia 1928) i stąd zapewne wynika błąd o miejscu inauguracyjnego zjazdu. Pierwszym prezesem piłkarskiej centrali wybrano działacza Cracovii – Edwarda Cetnarowskiego. Ponadto, podczas owego założycielskiego zgromadzenia: przyjęto statut, ogłoszono regulamin 1. Mistrzostw Polski w piłce nożnej (w 1920) oraz dokonano podziału kraju na 5 okręgów piłkarskich (OZPN): krakowskiego, lwowskiego, łódzkiego, warszawskiego i poznańskiego (26 lutego 1922 zatwierdzono powstanie trzech kolejnych: górnośląskiego, lubelskiego i wileńskiego, a 25 lutego 1923 toruńskiego).
Samorozwiązanie 1951
4 lutego 1951, na podstawie uchwały podjętej podczas 35. Walnego Zgromadzenia PZPN w Warszawie, doszło do samorozwiązania tej organizacji, przy jednoczesnym zawiązaniu nowego organu o nazwie Sekcja Piłki Nożnej Głównego Komitetu Kultury Fizycznej.
SPN GKKF zastępowała formalnie PZPN we wszelkiej działalności związanej z polską piłką nożną, wsławiając się wieloma pomysłami przeszczepionymi na nasz grunt z ZSRR (m.in. przyznanie tytułu Mistrza Polski w 1951 roku nie – zwycięzcy I ligi polskiej, tylko zdobywcy Pucharu Polski; powiększenie od sezonu 1951 II ligi polskiej z 20 do 32 drużyn, a od sezonu 1952 o kolejnych osiem; zatwierdzanie składu reprezentacji Polski).
9 grudnia 1956, podczas 40. Plenum Sekcji Piłki Nożnej GKKF w Warszawie na wniosek... Prezydium SPN GKKF, doszło samorozwiązania tej organizacji i wskrzeszenia PZPN.
Zawieszenie władz 1998
Wobec odmowy przez władze związku przyjęcia kontroli Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki, 21 kwietnia 1998 minister Jacek Dębski zawiesił władze PZPN z Marianem Dziurowiczem na czele. 25 maja 1998 roku Sąd Wojewódzki w Warszawie podjął decyzję o ustanowieniu kuratora, którym został mecenas Wiesław Pakoca. Wobec groźby wykluczenia polskich drużyn z rozgrywek międzynarodowych oraz po udzieleniu zgody na przeprowadzenie kontroli decyzja została odwołana 7 sierpnia.
W efekcie zawieszenia 20 lutego 1999 roku odbył się Nadzwyczajny Walny Zjazd Delegatów PZPN, na którym postanowiono m.in., że zjazd wyborczy, na którym wybrane zostaną nowe władze Związku odbędzie się 28 czerwca 1999. Spośród czterech kandydatur: Bońka (zrezygnował po rozpoczęciu obrad), Dziurowicza (zgłoszona w dniu zjazdu), Kolatora (zrezygnował tuż przed zjazdem) i Listkiewicza w tajnym głosowaniu wybrano tą ostatnią.
Zarząd komisaryczny 2007
zawiesił dotychczasowe władze Związku i wprowadził W związku z aferą korupcyjną w polskiej piłce nożnej, 19 stycznia 2007 Minister Sportu Tomasz Lipieczarząd komisaryczny w osobie prezesa Ekstraklasa SA Andrzeja Rusko, który miał sprawować tę funkcję do czasu wyboru nowych władz PZPN. Kurator "przejął kompetencje organów wybieralnych, czyli prezesa, prezydium, zarządu oraz zgromadzenia delegatów. Natomiast organy nominowane, czyli wydziały gier, dyscypliny i pozostałe będą działać jak dotychczas." FIFA i UEFA poinformowały, że "nie uznają ustanowionego przez ministra sportu Tomasza Lipca kuratora w Polskim Związku Piłki Nożnej" oraz "że zawieszony zarząd pozostaje jedynym uznawanym [przez te organizacje] organem władzy w polskim futbolu". Konsekwencją wprowadzenia kuratora w PZPN mogą być sankcje wobec polskich drużyn polegające na zawieszeniu ich udziału we wszelkich rozgrywkach międzynarodowych – od występów towarzyskich po mecze reprezentacji.
Dzień przed zawieszeniem władz – 18 stycznia – swoją kandydaturę w wyborach prezesa Związku podczas najbliższego Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Delegatów zgłosił Kazimierz Greń, prezes Podkarpackiego ZPN i szef komisji futsalu w PZPN. Jednakże 30 stycznia z powodów rodzinnych zrezygnował z ubiegania się o fotel prezesa Związku.
(20 stycznia dotychczasowy wiceprzewodniczący Wydziału Zagranicznego PZPN Ryszard CzarneckiSamoobrona RP), jako drugi kandydat ogłosił, że wystartuje w tych wyborach.
21 stycznia swój udział w tych samych wyborach ogłosił były piłkarski reprezentant Polski, poseł PORoman Kosecki.
24 stycznia komisarz PZPN na 2 marca wyznaczył termin Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Delegatów, podczas którego mają być wybrane nowe władze PZPN.
31 stycznia kolejny były reprezentant Polski Grzegorz Lato zgłosił swoją osobę w najbliższych wyborach na szefa Związku .
1 lutego 2007 Andrzej Rusko zrezygnował z funkcji kuratora Polskiego Związku Piłki Nożnej. Na tym stanowisku zastąpił go Marcin Wojcieszak. Przed złożeniem rezygnacji Andrzej Rusko przesunął termin Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Delegatów na 11 marca . Ostatecznie, wobec nieścisłości prawnych w nowym statucie odsyłanym kilkukrotnie do poprawki przez sąd, do zjazdu w zakładanych terminach nie doszło.
5 marca 2007 decyzją ministra sportu Zarząd PZPN został odwieszony a kurator ze Związku wycofany.
Cele statutowe
- Organizacja, rozwój i popularyzacja piłki nożnej w Polsce.
- Podejmowanie działań na rzecz promocji piłkarstwa amatorskiego i nieamatorskiego, w tym profesjonalnego.
- Ochrona praw i interesów oraz koordynacja działań członków Związku, zawodników, trenerów, instruktorów, menedżerów piłkarskich, licencjonowanych organizatorów imprez piłkarskich, sędziów i działaczy piłkarskich.
- Pozyskiwanie środków finansowych i przeznaczanie ich na prowadzenie działalności statutowej Związku.
Członkowie
- 16 Wojewódzkich Związków Piłki Nożnej (ZPN)
- Okręgowe Związki Piłki Nożnej (OZPN), działające w ramach ZPN-ów (siedziby w niemal wszystkich miastach wojewódzkich sprzed reformy administracyjnej w 1999)
- Podokręgi piłkarskie, działające - w ramach ZPN-ów - na terenie jednego lub kilku powiatów w granicach administracyjnych jednego województwa
- Kluby sportowe posiadające sekcję piłki nożnej, bądź jednosekcyjne kluby piłkarskie.
Władze
Struktura
- Walne Zgromadzenie Delegatów
- Zarząd (35 działaczy)
- Prezydium Zarządu (13 działaczy)
- pozostali Członkowie Zarządu (22 działaczy)
- Komisja Rewizyjna (9 działaczy)
Obsada personalna Zarządu PZPN
- Prezydium Zarządu
- Michał Listkiewicz - prezes zarządu
- Eugeniusz Kolator - wiceprezes ds. organizacyjnych
- Stefan Antkowiak (Wielkopolski ZPN) - wiceprezes ds. współpracy z administracją rządową, samorządową i organizacjami społecznymi
- Eugeniusz Nowak (Kujawsko-Pomorski ZPN) - wiceprezes ds. piłkarstwa młodzieżowego
- Członkowie Prezydium:
- Stanisław Bobkiewicz
- Władysław Jerzy Engel
- Rudolf Bugdoł (Śląski ZPN)
- Janusz Hańderek
- Zbigniew Koźmiński
- Grzegorz Lato
- Adam Olkowicz (Lubelski ZPN) - przewodniczący zespołu PZPN ds. Euro 2012
- Eugeniusz Stanek
- pozostali Członkowie Zarządu
- Henryk Apostel
- Andrzej Bińkowski
- Jan Bednarek (Zachodniopomorski ZPN)
- Jan Bzowy
- Witold Dawidowski (Podlaski ZPN)
- Zdzisław Drobniewski
- Kazimierz Fiedorowicz (Warmińsko-Mazurski ZPN)
- Kazimierz Greń (Podkarpacki ZPN) - przewodniczący Komisji Futsalu PZPN
- Romuald Jankowiak (Lubuski ZPN)
- Henryk Klocek (Pomorski ZPN)
- Jerzy Koziński (Dolnośląski ZPN)
- Zdzisław Łazarczyk (Mazowiecki ZPN)
- Mirosław Malinowski (Świętokrzyski ZPN)
- Ryszard Niemiec (Małopolski ZPN)
- Hilary Nowak
- Antoni Piechniczek
- Edward Potok (Łódzki ZPN)
- Marian Rapa (Lubelski ZPN)
- Ireneusz Serwotka
- Władysław Stachurski
- Andrzej Strejlau
- Wit Żelazko
Organy jurysdykcyjne
- Sąd Koleżeński (8 działaczy)
- Komisja Odwoławcza (6 działaczy)
- Związkowy Trybunał Piłkarski (5 działaczy)
- Piłkarski Sąd Polubowny (21 działaczy)
- Wydział Gier PZPN (10 działaczy) - tylko w wyjątkowych przypadkach
Organ dyscyplinarny
- Wydział Dyscypliny PZPN (9 działaczy)
Organy wykonawcze PZPN
- Wydziały i Komisje PZPN (w sumie 28)
- Rada Trenerów PZPN (14 trenerów I klasy)
- Kolegium Sędziów PZPN (5 członków)
- Sekretarz Generalny PZPN
Organ administracyjny PZPN
Wojewódzkie ZPN
- Dolnośląski Związek Piłki Nożnej
- Kujawsko-Pomorski Związek Piłki Nożnej
- Lubelski Związek Piłki Nożnej
- Lubuski Związek Piłki Nożnej
- Łódzki Związek Piłki Nożnej
- Małopolski Związek Piłki Nożnej
- Mazowiecki Związek Piłki Nożnej
- Opolski Związek Piłki Nożnej
- Podkarpacki Związek Piłki Nożnej
- Podlaski Związek Piłki Nożnej
- Pomorski Związek Piłki Nożnej
- Śląski Związek Piłki Nożnej
- Świętokrzyski Związek Piłki Nożnej
- Warmińsko-Mazurski Związek Piłki Nożnej
- Wielkopolski Związek Piłki Nożnej
- Zachodniopomorski Związek Piłki Nożnej
Prezesi
| Lp. |
Prezes PZPN |
Kadencja |
| od |
do |
| 1 |
Edward Cetnarowski |
20 grudnia 1919 |
15 stycznia 1928 |
| 2 |
Władysław Bończa-Uzdowski |
15 stycznia 1928 |
20 lutego 1937 |
| 3 |
Kazimierz Glabisz |
20 lutego 1937 |
1 września 1939 |
| 4 |
Tadeusz Kuchar |
29 czerwca 1945 |
16 lutego 1946 |
| 5 |
Władysław Bończa-Uzdowski |
16 lutego 1946 |
1949 |
| 6 |
Andrzej Przeworski |
1949 |
1951 |
| 7 |
Jerzy Bordziłowski |
1951 |
1953 |
| 8 |
Jan Rotkiewicz |
1953 |
1954 |
| 9 |
Roman Gajzler |
1954 |
1954 |
| 10 |
Władysław Rajkowski |
1954 |
1956 |
| 11 |
Stefan Glinka |
1956 |
1961 |
| 12 |
Wit Hanke |
1961 |
1966 |
| 13 |
Wiesław Ociepka |
1966 |
1972 |
| 14 |
Stanisław Nowosielski |
1972 |
1973 |
| 15 |
Jan Maj |
1973 |
1976 |
| 16 |
Edward Sznajder |
1976 |
1978 |
| 17 |
Marian Ryba |
1978 |
1981 |
| 18 |
Włodzimierz Reczek |
1981 |
1985 |
| 19 |
Edward Brzostowski |
1985 |
1986 |
| 20 |
Zbigniew Jabłoński |
1986 |
1989 |
| 21 |
Jerzy Domański |
1989 |
25 marca 1991 |
| 22 |
Kazimierz Górski |
25 marca 1991 |
3 lipca 1995 |
| 23 |
Marian Dziurowicz |
3 lipca 1995 |
28 czerwca 1999 |
| - |
Wiesław Pakoca (kurator) |
25 maja 1998 |
7 sierpnia 1998 |
| 24 |
Michał Listkiewicz |
28 czerwca 1999 |
|
| - |
Andrzej Rusko (kurator) |
19 stycznia 2007 |
1 lutego 2007 |
| - |
Marcin Wojcieszak (kurator) |
1 lutego 2007 |
5 marca 2007 |
Sekretarze Generalni
- Orest Dłużyński (1919 - 1921)
- Józef Lustgarten (1921 - 1923)
- Władysław Jentys (1923 - 1924)
- Adam Obrubański (1924 - 1925)
- Wacław Wojakowski (1925 - 1927)
- Stanisław Pałkowski (1927 - 1928)
- Jan Wiktor Machowicz (1928)
- Stefan Filipek (1928 - 1929)
- Mieczysław Korniak (1929)
- Marian Kułakowski (1929 - 1930)
- Stanisław Kroczyński (1930)
- Andrzej Przeworski (1930 - 1934)
- Michał Merliński (1934 - 1937)
- Kazimierz Gawroński (1937 - 1938)
- Narcyz Michałowski (1938 - 1939)
- Tadeusz Zastawniak (1945 - 1946)
- Franciszek Gęsior (1946 - 1947)
- Czesław Krassowski (1947 - 1949)
- Kazimierz Kalinowski (1949 - 1951)
- Roman Giełda (1951 - 1953)
- Mieczysław Szymkowiak (1954 - 1955)
- Henryk Kraft (1955 - 1956)
- Roman Giełda (1956 - 1959)
- Leszek Rylski (1959 - 1972)
- Adam Konieczny (1972 - 1976)
- Zygmunt Buhl (1976 - 1978)
- Konrad Kaleta (1978 - 1980)
- Zbigniew Kaliński (1980 - 1989)
- Marek Pietruszka (1989 - 1992)
- Edmund Zientara (1992 - 1995)
- Michał Listkiewicz (1995 - 1998)
- Zdzisław Kręcina od 1999
Sukcesy
- 1961 - srebrny medal mistrzostw Europy juniorów (trener Władysław Stiasny)
- 1972 - brązowy medal mistrzostw Europy juniorów (trener Marian Szczechowicz)
- 1972 - złoty medal Igrzysk Olimpijskich (trener Kazimierz Górski)
- 1974 - brązowy medal mistrzostw Europy Under-23 (trener Andrzej Strejlau)
- 1974 - brązowy medal Mistrzostw Świata (trener Kazimierz Górski)
- 1976 - srebrny medal Igrzysk Olimpijskich (trener Kazimierz Górski)
- 1978 - brązowy medal mistrzostw Europy juniorów (trener Edmund Zientara)
- 1980 - srebrny medal mistrzostw Europy juniorów (trener Henryk Apostel)
- 1981 - srebrny medal mistrzostw Europy juniorów (trener Henryk Apostel)
- 1982 - brązowy medal Mistrzostw Świata (trener Antoni Piechniczek)
- 1983 - brązowy medal mistrzostw świata Under-20 (trener Mieczysław Broniszewski)
- 1984 - brązowy medal mistrzostw Europy juniorów (trener Mieczysław Broniszewski)
- 1990 - brązowy medal mistrzostw Europy juniorów młodszych (trener Wiktor Stasiuk)
- 1992 - srebrny medal Igrzysk Olimpijskich (trener Janusz Wójcik)
- 1993 - złoty medal mistrzostw Europy juniorów młodszych (trener Andrzej Zamilski)
- 1999 - srebrny medal mistrzostw Europy juniorów młodszych (trener Michał Globisz)
- 2001 - złoty medal mistrzostw Europy juniorów (trener Michał Globisz)
