Mariawityzm (nazwa od łacińskich słów Mariae vitam (imitantes) - "Maryi życie (naśladujący)") - wspólnota religijna, która wyłoniła się w Polsce z Kościoła rzymskokatolickiego na przełomie XIX i XX w. Jego założycielką była zakonnica Felicja Maria Franciszka Kozłowska, która po objawieniach w 1893 r. w Płocku podjęła misję uzdrowienia polskiego duchowieństwa.

Podział 

Mariawityzm liczy w Polsce ok. 28 tys. wyznawców i dzieli się na:

• Kościół Starokatolicki Mariawitów liczący ok. 24 tys. wiernych w Polsce oraz ok. 7 tys. wiernych w Prowincji Francuskiej Kościoła Starokatolickiego Mariawitów,
• Kościół Katolicki Mariawitów liczący ok. 2 tys. wiernych.
• Pozajurysdykcyjny Zakon Mariawitów w Niemczech
• Kościół Starokatolicki Mariawitów w Ameryce Północnej

Historia 

Feliksa Kozłowska

Po dziesięciu latach działalności tajne zgromadzenie księży mariawitów podjęło próby jego zalegalizowania. Napotkało ono jednak opór polskiej hierarchii kościelnej i mimo starań w samym Watykanie doszło do jego rozwiązania. Członkowie zgromadzenia postanowili jednak kontynuować swoje dzieło i w 1906 uniezależnili się od katolików - ich przywódcy zostali wkrótce wyklęci przez papieża. Kongregacja Świętej Inkwizycji na polecenie papieża, dekretem z 5 grudnia wyklęła Kowalskiego i Kozłowską, a niebawem taka sama kara spotkała innych księży mariawickich. Powstanie mariawityzmu było na rękę zaborcy. Wprawdzie nie udało się mu pozyskać mariawityzmu dla swoich celów, ale przez sam fakt swego istnienia osłabiał on Kościół Katolicki i czynił z ruchu szczególnego rodzaju, bo nieświadomego, sojusznika. W tym samym roku na wiarę mariawicką przeszło ok. 60-100 tys. wiernych. Nowy kościół przystąpił wkrótce do Unii Utrechckiej Kościołów Starokatolickich. 5 października 1909 sakrę biskupią przyjął w Utrechcie dotychczasowy przełożony zgromadzenia ks. Jan Maria Michał Kowalski. W październiku następnego roku władze rosyjskie zatwierdziły biskupa Jana M.M. Kowalskiego "administratorem wszystkich mariawickich parafii". Po śmierci założycielki ruchu, która niezwłocznie została ekskomunikowana, ks. Kowalski w 1921 r. przeprowadził on szereg reform, które wywołały kontrowersje w samym ruchu, m.in. wprowadził małżeństwo księży z zakonnicami czy kapłaństwo kobiet, mariawici odrzucali również takie dogmaty jak nieomylność papieża, dogmat o niepokalanym poczęciu Marii, zachowywali szacunek dla relikwii, ale odrzucali kult obrazów oraz cudów, które się z nimi wiążą. Wszystko to doprowadziło to do rozpadu mariawityzmu na dwa odłamy: Kościół Starokatolicki Mariawitów, który powrócił do tradycji wczesnomariawickiej, oraz Kościół Katolicki Mariawitów, który kontynuował nurt reformatorski arcybiskupa Michała. W Stanach Zjednoczonych istnieje również odłam mariawitów pielęgnujący starą liturgię łacińską.

Podstawowym źródłem wiary mariawickiej, obok Biblii, są objawienia spisane przez Mateczkę Kozłowską i zebrane w jedną całość jako Dzieło Wielkiego Miłosierdzia. Głównym ich ośrodkiem jest Płock, a tam najważniejszym miejscem dla mariawitów jest ich płocka katedra, nazywana Świątynią Miłosierdzia i Miłości.

Na czele władz Starokatolickiego Kościoła Mariawitów stoi Synod, w skład którego wchodzą delegaci zarówno świeccy, jak i duchowni, a w okresie miedzy synodami - Kapituła Generalna. Władzę wykonawcza sprawuje Rada Kościoła, a od 1969 r. Starokatolicki Kościół Mariawitów jest członkiem Światowej Rady Kościołów.