Ludzie bezdomni – powieść autorstwa Stefana Żeromskiego, napisana w 1899 w Zakopanem, po raz pierwszy wydana w 1900 roku. Opisuje życie i działalność społeczną młodego lekarza Tomasza Judyma oraz dzieje jego miłości do Joanny Podborskiej. Powieść osadzona jest w realiach końca XIX wieku i pokazuje idee pracy dla ludu oraz osobistego poświęcenia.

Geneza 

„Ludzie bezdomni” to piąta książka Stefana Żeromskiego, która ukazała się drukiem. Powstała w 1899 roku w Zakopanem, pierwszy raz wydana w 1900 r. Krytycy i czytelnicy uznali ją za wielkie wydarzenie o wymiarze społeczno-politycznym. Zainaugurował nią pisarz cykl powieści współczesnych, osadzonych w realiach życia polskiego schyłku XIX w., podporządkowany naczelnej idei - pracy społecznikowskiej. Podejmuje ją doktor Tomasz Judym, który samodzielnie i po latach wyrzeczeń zdobywa zawód lekarza, mający mu umożliwić niesienie pomocy innym ludziom, w szczególności jednak biednym i pokrzywdzonym.

Nałęczów - pierwowzór Cisów

Pisarz bardzo dokładnie przygotowywał się do pisania utworu, który stanowi efekt pasji poznawczej i pozytywistycznych przekonań, że praca pisarska musi łączyć się z rzetelną, naukową nieomal penetracją społecznej rzeczywistości i własnych przekonań.

"Ludzie bezdomni" przynieśli Żeromskiemu pozycję "duchowego wodza pokolenia". Powieść odczytano jako dzieło o problemach społeczno-moralnych epoki, jako protest przeciwko rozwarstwieniu i niedoli najbiedniejszych warstw narodu. Przez niektórych uważany również jako manifest ideowy, głoszący walkę z oportunizmem i egoizmem społecznym.

Żeromski dzięki tej powieści stał się wielkim autorytetem moralnym dla współczesnych (nie tylko w Polsce - Ludzi bezdomnych wydawano w 14 językach). Wywarł bezpośredni wpływ na sposób myślenia i życia młodych ludzi z początków XX wieku.